Maclura pomifera jest dwupiennym (czyli kwiaty żeńskie z słupkami występują na drzewach żeńskich, a kwiaty męskie z pręcikami na osobnikach męskich) drzewem lub krzewem lisciastym. Polska nazwa tej rosliny to
żółtnica pomarańczowa, natomiast częsciej można się spotkac z potoczną nazwą
gorzka pomarańcza. Obcojęzyczne nazwy Maclura pomifera to między innymi
Osage-orange, Horse-apple (końskie jablko),
Bois D'Arc, Bodark.
Dlaczego pomarańcza, skoro żółtnica nie należy do rodziny cytrusów tylko do
Moraceae (morwowatych)? Otóż
owoce tego drzewa przypominają zapachem
pomarańczę. Owoce mają srednicę około
10-13 centymetrów, są zielone, mają chropowatą skórkę i rzeczywiscie wykazują podobieństwo do cytrusów. Niestety nie można ich spożywac. Wypelnione sa
sokiem mlecznym zawierającym
flawonoidy, z angielskiego Osajin i Pomiferin (chyba nie przetlumaczono tych nazw jeszcze na polski, przypuszczam, że będą to osajina i pomiferyna lub podobnie) oraz
flawonol ang. morin (moryna?).
Podobno żółnicę można spotkac w polskich parkach, z tego wniosek, że przetrzymuje nasze zimy. Jest również uprawiana w USA przede wszystkim na
żywoploty.
Gorzką pomarańczę
rozmnaża się z nasion lub wegetatywnie, glównie męskie osobniki bez cierni jako rosliny
ozdobne.
Maclura jest wolna od naturalnych szkodników takich jak insekty czy grzyby pasożytnicze.
Maclura pomifera to roslina budząca zainteresowanie glównie z powodu owoców. Nie są one bardzo trujące, jednak uważa się je za
niejadalne. Nie wiadomo, które zwerzęta miałyby się żywic tak dużymi owocami i dlaczego roslina wyewoluowała w tym kierunku. Czasem spotyka się
wiewiórki zbierające nasiona. Istnieją hipotezy zakladające, że owocożercami "gorzkiej pomarańczy" były duże
zwierzęta, które wyginęly np. duży ziemny leniwiec, mamuty, mastodonty lub gomfotery (podobne do mamutów).
W Stanach, gdzie uprawia się żółtnicę masowo, wykorzystuje się jej
drewno np. wyrabia się z niego
łuki czy izolatory elektryczne, a także stosuje jako roslinę
osłonową, chroniącą uprawy i glebę przed wiatrem. Innym ciekawym produktem pozyskiwanym z drewna jest
substancja barwiąca o kolorze żólto-pomarańczowym. Wysuszone twarde drewno gorzkiej pomarańczy jest swietne na
opał.
A
owoce? Czy służą do czegos? Otóż tak: używa się ich czasem jako
srodek pająko- i owadobójczy. W pewnych badaniach stwierdzono, że jeden ze związków zawartych w soku mlecznym może miec wysokie dzialanie
komarobójcze.
Nasiona Maclura pomifera można zakupic na stronie Gadaru:
Nasiona gorzkiej pomarańczy - Maclura pomifera
